BİST Sürdürülebilirlik Endeksi

Sürdürülebilirlik, küresel iklim krizinin yaşandığı günümüz dünyasında giderek daha önemli hale gelmektedir. İşletmeler de sürdürülebilirlik konusunu benimseyerek, çevresel, sosyal ve yönetişim konularında daha bilinçli ve sorumlu davranarak hem içerisinde yaşadığımız dünya hem de insanlar için daha iyi ve temiz bir gelecek yaratmayı hedeflemektedirler. Örnek olarak karşımıza çıkan Borsa İstanbul’un da bu konuda önemli bir adımı vardır: BIST sürdürebilirlik endeksi. Bu endeks, Türkiye'de faaliyet gösteren şirketlerin sürdürülebilirlik konusundaki performanslarını ölçerek, yatırımcılara sürdürülebilir yatırım fırsatları sunmaktadır. Bu yazıda, BIST sürdürebilirlik endeksinin ne olduğu, nasıl oluşturulduğu ve yatırımcılar için neden önemli olduğu hakkında daha ayrıntılı bilgi edinebilirsiniz.

BİST Sürdürülebilirlik Endeksi Nedir?

BIST sürdürülebilirlik endeksi, Türkiye'de çevresel, sosyal ve yönetişim standartları yüksek şirketlerin performansını ölçmeyi ve değerlendirmeyi amaçlayan bir karşılaştırma endeksidir. 2014 Kasım ayında çevre, toplum ve kurumsal yönetim konularını kapsayan kriterlere uygun olarak oluşturulmuştur. Endeks, her bir şirketin çevresel, sosyal ve yönetişim performansını, piyasa değerini, yatırım getirisini ve diğer finansal özelliklerini dikkate alan ağırlıklı ortalama yöntemi kullanılarak hesaplanmaktadır. Endeks, yatırımcılara performanslarının kapsamlı bir görünümünü sunarken aynı zamanda sürdürülebilirliğin teşvik edilmesinde bir endüstri lideri olarak hizmet vermek üzere tasarlanmıştır. Bu da onu sürdürülebilirlik kalkınma hedefleri uygulamalarında öncü olan şirketleri belirleyip, yatırım yapmak isteyen yatırımcılar için mükemmel bir araç haline getirmektedir.

BIST Sürdürülebilirlik Endeksi'nin Oluşumu Nasıl Gerçekleşir?

BIST sürdürülebilirlik endeksi, BIST'te işlem gören şirketlerin sürdürülebilirlik performanslarına dayanan bir sosyal farkındalık endeksidir. Endeks beş kategorinin değerlendirilmesiyle oluşturulmaktadır: Bunlar çevre, kurumsal yönetim, toplumsal kalkınma, sosyal sorumluluk ve insan kaklarıdır. Endekse dahil olan her bir şirketin her bir kategorideki puanını belirlemek için sera gazı emisyonları, ücretlendirme politikaları, sorumlu yatırım uygulamaları ve yönetici ücretleri gibi kriterler kullanılmaktadır. BIST'e ait bağımsız bir veri araştırma ve analiz kuruluşu olan ımpactmetrix, bir şirketin sürdürülebilirlik performansına ilişkin yüzlerce kamuya açık kaynaktan bilgi toplamaktadır. Bu bilgiler toplandıktan sonra, önceden belirlenmiş kriterlere göre yukarıda belirtilen beş kategoride değerlendirilmekte ve her bir şirket için genel puanı oluşturmak üzere belirlenmektedir. Sıralamalar yıllık olarak güncellenmekte ve endekse dahil olmak için gerekli tüm kriterleri karşılayan farklı sektörlerden oluşmaktadır.

BIST Sürdürülebilirlik Endeksi'nin Önemi Nedir?

Sürdürülebilirlik, şirketler tarafından bugün alınan kararların gelecek nesiller üzerindeki etkisini göz önünde bulundurur. Şirketlerin çevre ve ekonomi arasında denge kurmanın bir yoludur. BIST sürdürülebilirlik endeksi de uzun vadeli sosyal ve çevresel hedeflere odaklanan şirketlere ışık tutarak yatırımcıların potansiyel yatırımları daha doğru değerlendirmesine yardımcı olur. BIST sürdürülebilirlik endeksi aynı zamanda kurumsal liderlerin, düzenleyicilerin, varlık yöneticilerinin ve diğer yatırımcıların, hangi şirketlerin sürdürülebilirliği teşvik etmek için önemli adımlar attığını anlamalarını sağlar. Bu bilgiler, karar alma süreçlerini bilgilendirmeye yardımcı olur. Aynı zamanda yatırımcıların sadece finansal veriler veya şirket büyüklüğü gibi geleneksel ölçütlere bakmanın ötesine geçmelerini sağlar. Şirketlerin farklı çevresel, sosyal ve yönetişim ölçütlerinde nasıl performans gösterdiklerini değerlendirmelerini sağlayarak, belirli bir şirkete yatırım yapmadan önce kurumsal sorumluluğun dikkate alındığından emin olmalarını sağlar.

BIST Sürdürülebilirlik Endeksi'nin Avantajları Nelerdir?

BIST sürdürülebilirlik endeksinin öne çıkan özelliklerinden biri de yatırımcılara bir dizi avantaj sağlamasıdır. Şimdi bunların neler olduğuna bir göz atalım: 1. Şeffaflık: BIST sürdürülebilirlik endeksi, yatırımcılara hangi şirketlerin sürdürülebilirlik konusunda çaba gösterdiğini, hangilerinin göstermediğini gösterir. Şirketlerin şeffaflığı, yatırımcıların güvenini artırır ve şirketlerin uzun vadede sürdürülebilir bir şekilde büyümelerini sağlar. 2. Çeşitlendirme ve Risk Azaltma: Şirketlere sürdürülebilirlik çabalarına göre yatırım yaptığınızda, riskin farklı sektörlere ve endüstrilere yayılmasına yardımcı olursunuz; bu da yatırımlarınız için daha yüksek başarı şansı anlamına gelir. 3. Uzun Vadeli Performans: BIST sürdürülebilirlik endeksinde yer alan şirketler uzun vadede daha iyi performans gösterme eğilimindedir. Bunun nedeni, bu şirketlerin kurumsal yönetim, çevre politikası, sosyal sorumluluk ve zaman içinde sürdürülebilir bir başarıya götürecek çalışmanın diğer yönleri açısından yüksek standartları benimsemiş olmalarıdır. 4. Daha Geniş Erişim: BIST sürdürülebilirlik endeksine para yatıran yatırımcılar, sektör pazarına daha fazla erişebilmektedir, çünkü bu şirketler küresel olarak iyi konumlanma eğilimindedir ve bu da yatırımlar söz konusu olduğunda daha geniş bir erişim anlamına gelmektedir.

BIST Sürdürebilirlik Endeksi'nin Dezavantajları Nelerdir?

BIST sürdürülebilirlik endeksi, Türkiye'de sürdürülebilir bir şekilde yönetilen şirketlerin performansı hakkında fikir verdiği için yatırımcılar açısından harika bir araç olabilir. Ancak bu durumun dezavantajları da yok değil. Endeksin en belirgin dezavantajı, sadece Türkiye merkezli şirketlerle sınırlı olmasıdır. Bu durum, küresel piyasalara yatırım yapmayı tercih eden veya düşünen yatırımcıların BIST sürdürülebilirlik endeksini bir rehber olarak kullanmaları konusunda zorluklar yaşadığı anlamına gelir. Ayrıca sadece çevresel, sosyal ve yönetişim faktörlerine odaklandığından dolayı bu durum yalnızca bu faktörlere bağlı olan şirketlerin performansını ölçmesine neden olabilir. Bu da endeksin daha geniş bir sürdürülebilirlik perspektifine sahip olmadığı anlamını gelir. Belirli bir dönemde şirketlerin sürdürülebilirlik performansının ölçülmesi, uzun vadeli sürdürülebilirlik performansının izlenmesini zorlaştırabilir, çünkü şirketlerin sürdürülebilirlik performansı zamanla değişebilir.

2023 BIST Sürdürülebilirlik Endeksi Şirketleri Hangileridir?

BIST sürdürülebilirlik endeksi, sürdürülebilir ve sosyal sorumluluk sahibi iş uygulamalarına yönelik kanıtlanabilir ilerleme kaydeden halka açık şirketlerin bir listesidir. Listeye 2023 yılında Akbank, Türk Hava Yolları, TÜPRAŞ, Şişe Cam, Ereğli Demir Çelik, Koç Holding, Sabancı Holding, Ford Otosan, Arçelik, Doğuş Otomotiv, Doğan Holding ve Pınar Süt gibi şirketler eklenmiştir. Her bir kuruluşun endekse dahil olabilmesi için finansal performans, kurumsal sorumluluk ve sürdürülebilirlik politikalarına ilişkin belirli kriterleri karşılaması gerekmektedir. Kriterler, bir şirketin enerji verimliliği, yenilenebilir enerji kullanımı, emisyon azalımı ve diğer çevre dostu eylemler gibi konulara yaklaşımına bakmaktadır. Buna ek olarak, şirketin bu prestijli endekse dahil edilmeye uygun olup olmadığı değerlendirilirken şirketin bir önceki yıldaki performansının finansal analizi de dikkate alınmaktadır.